Is de kerk bezig met een ‘digitale inhaalslag’ in deze coronatijd?

“Online vespers, bijbelkringen en meditaties: kerken maken een digitale inhaalslag” kopt Trouw vandaag in een kort nieuwsbericht n.a.v. de eerste voorzichtige presentatie van het internationale Contoc onderzoek (“”Churches Online in Times of Corona”) waaraan in NL de PthU meedoet.

 

Ik onderken een “digitale inhaalslag” maar je kunt vragen stellen in welke mate dit leidt tot een digitale transformatie, vernieuwing of verdere technologisering van kerk-zijn, liturgie, theologie, onlinecommunicatie en andere aspecten.

Uit mijn eigen vragenronde onder ruim 500 professionals en vrijwilligers, dit voorjaar, komt een gedifferentieerd en misschien zelfs diffuus beeld naar voren. (download het e-book ‘Ervaringen met online kerkdiensten’)

In mijn werkpraktijk zie ik grote verschillen in aanpak, kennis, vaardigheden en ervaring en ambitie.

Ik maak een voorlopige driedeling als het gaat om deze inhaalslag van digitalisering:

• (kerk)gemeenschappen die nu noodgedwongen online gingen en “straks” blij zijn dat corona voorbij is, zodat er weer “gewoon” gevierd kan worden (en online hooguit incidenteel zullen inzetten)
• (kerk)gemeenschappen die nu of “straks” de mogelijkheid open houden om (meer/intensiever en adaptief) online vormen van kerk-zijn blijven toepassen
• (kerk)gemeenschappen die nu of “straks” online vormen van kerk-zijn intensiveren en hierop structureel (communicatie)beleid op ontwikkelen (of dat reeds van bepaald niveau hebben)

Ik zie dat digitale transformatie op meerdere niveaus plaatsvindt en dat corona, ongelukkigerwijze misschien, een katalysator is c.q. kan zijn van een toenemende technologisering van een (online) kerk(gemeenschap).

Tegelijkertijd is het nu nog erg vroeg daar harde conclusies aan te verbinden. Zo werken transformaties onder invloed van een sterke externe actor niet. Om in de metafoor van “eerste” of “tweede golf” te spreken: ik zie dat de “eerste golf” vooral bestond uit snel in de lock-down tijd iets op poten zetten (zo was ik zelf betrokken bij de allereerste coronaviering in Tilburg op 15 maart); in de huidige “tweede golf” is ruimte voor reflectie op een aanpak voor korte-termijn (tot 1 jaar). Het is m.i. erg vroeg structurele transformaties te duiden. Daar is een derde periode van beleidsvorming voor nodig.